۱۲ عامل تاثیرگذار در تولید چای با کیفیت
۱٫ بذر یا جوانه گیاه:
کشاورزان می‌دانند که اولین قدم در تولید محصول مرغوب، کاشت بذر، جوانه یا نهال با کیفیت است. تفاوت قیمت‌ها در هنگام خرید بذر یک گیاه، خود به این دلیل است.
۲٫ اقلیم:
گیاه چای را نمی‌توان در هر شرایط جغرافیایی کاشت. اگر هم بکارید یا محصول نمی‌دهد یا محصول بسیار بی‌کیفیتی از آن برداشت می‌شود. به همین دلیل است که تمام مناطقی در کره زمین که به کشت چای ایرانی خوب و با کیفیت می‌پردازند تقریبا آب و هوای مشابه دارند. چای گیاهی است مخصوص مناطق گرمسیری و تقریبا در هر جا که هوای مرطوب و گرم داشته باشد می‌روید.
۳٫ رطوبت و بارندگی:
بارندگی ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ میلی‌متر در سال برای گیاه ایده‌آل است ولی با مقدار ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌متر بارندگی سالیانه نیز می‌توان انتظار محصول خوبی داشت. این گیاه با رطوبت نسبی حداقل ۴۵ درصد از رشد خوبی برخوردار خواهد بود.
۴٫ شیب زمین:
رطوبت زیاد در خاک برای گیاه چای مضر است. در نتیجه در باغ‌های بدون شیب و دشت‌ها در صورت بارندگی و رطوبت زیاد، خاک باید زهکشی و اصلاح شود. ولی در باغ‌های شیب دار و کوهستانی چنین مشکلی وجود ندارد. به همین دلیل بیشتر باغ‌های چای در ایران در مناطق کوهستانی هستند.
۵٫ جنس خاک:
رطوبت زاید در اطراف ریشه باعث پوسیدن ریشه شده و گیاه را از بین می‌برد به همین علت اراضی سنگین و باتلاقی برای کاشت این گیاه مناسب نیستند.
۶٫ ارتفاع از سطح دریا:
این گیاه را می‌توان از ارتفاع هم‌سطح دریا تا ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا کاشت. در ایران معمولا این گیاه تا ارتفاع ۵۰۰ متری کشت می‌شود.
۷٫ نور و طول روز:
بوته‌های چای باید میزان زیادی به صورت روزانه در معرض نور باشند. با نور کم به علت افزایش هورمون‌های بازدارنده رشد، در گیاه برگ جدید تولید نخواهد شد.
۸٫ هرس گیاه چای:
به منظور افزایش کمی و کیفی محصول، هرس بوته چای الزامی است. با انجام صحیح هرس شرایط متعادلی برای فعالیت‌های حیاتی بوته ایجاد و رشد زایشی (گلدهی) محدود شده و در عوض بوته به طور دائم در رشد رویشی (تولید شاخ و برگ) نگهداری می‌شود. اگر هرس به موقع و صحیح انجام شود بوته دچار آسیب نخواهد شد، از این نظر هرس یکی از مهمترین عملیات زراعی چایکار در مرحله داشت است.
۹٫ چیدن برگ‌های چای:
بهترین روش چیدن برگ چای به صورت دستی است. در برگ‌چینی دستی، استاندارد برگ‌چینی به دلیل انتخاب شاخه‌های مناسب به‌صورت کامل و عالی رعایت می‌شود. اما در برگ‌چینی غیر دستی که از ابزارهایی مثل قیچی، موتورهای برداشت تک نفره و دونفره و …انجام میشه باید فرم‌دهی و ترتیب بوته‌های چای برای برداشت مکانیکی مناسب باشد تا از ورود برگ‌های نامناسب جلوگیری کند.
۱۰٫ کارخانه و فرآوری:
این فرایند شامل رطوبت زدایی، غلتاندن، تخمیر، خشکاندن، جداسازی و غربال می‌شود. اهمیت فرآوری و تولید چای در کارخانه به میزانی است که می‌تواند تمام مراحل پیشین را تحت تاثیر قرارداده و یک محصول باکیفیت را به یک چای بی‌کیفیت تبدیل کند.
۱۱٫ شرایط بسته‌بندی و نگهداری:
شرایط بسته‌بندی و نگهداری چای بسیار مهم است. بهتر است بسته‌های چای کاملا از نظر تبادل هوا و نور عایق باشند چراکه نور باعث تغییر رنگ در چای شده و هوا هم طعم و عطر چای را از بین می‌برد. به همین دلیل بهتر است چای را در ظروف دربسته، در محل‌های خشک، مطبوع و دور از مواد و ادویه‌های معطر و همچنین نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
۱۲٫ دم‌آوری:
نحوه درست دم کردن چای ایرانی، بسیار در تجربه شما از نوشیدن آن مؤثر است. برای حصول نتیجه مطلوب، بهتر است به ازای هر نفر یک قاشق غذاخوری چای در قوری بریزید و آب جوش را به آن اضافه کنید. ترجیحا از آب تصفیه شده و قوری چینی یا شیشه‌ای استفاده کنید. اگر از چای سرگل بهاره استفاده می‌کنید به آن ۱۲ تا ۱۵ دقیقه زمان دهید تا بر روی بخار آب دم بکشد. به هیچ عنوان قوری را بر روی حرارت مستقیم قرار ندهید.
کلام آخر
تمام عوامل ذکر شده در این مقاله تی بالکا، در تولید، فرآوری و تجربه نوشیدن یک چای با کیفیت موثرند و غفلت از هر یک موجب افت کیفیت محصول نهایی خواهد شد. البته توضیح این مطلب لازم است که اکثر نکات ذکر شده در مورد چای با کیفیت به صورت کلی صدق می‌کنند، اما نکاتی مانند دم‌آوری چای با محوریت چای ایرانی نگارش شده‌اند و چای مناطق دیگر و یا انواع دیگر چای، دستورالعمل دم‌آوری متفاوتی خواهند داشت.
اگر از چای با کیفیت استفاده می‌کنید و از طعم، عطر و رنگ چایی که می‌نوشید لذت می‌برید، بدانید چای شما یک‌یک مراحل بالا را سپری کرده است تا شما این تجربه منحصر به فرد را داشته باشید.